หากกล่าวถึงกาแฟ หลายคนก็คงจะนึกถึงอเมริกาโน่ เอสเปรสโซ่ ลาเต้สักแก้วและอีกหลากเมนูพิสดาร แต่วันนี้เราจะพาเพื่อน ๆ มาทำความรู้จักกับต้นกาแฟ ซึ่งเราก็มักจะคุ้นชินกับสายพันธุ์ที่ปลูกอยู่บนเขา แต่เพื่อน ๆ ทราบหรือไม่ว่าความจริงแล้วยังมีสายพันธุ์ที่ปลูกในที่ลุ่มได้เช่นกัน ใครกำลังเล็งธุรกิจนี้เอาไว้ บอกเลยเรามีข้อมูลดี ๆ มาฝาก!!
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่
รู้จักกับ “ต้นกาแฟ” สายพันธุ์กาแฟ และการปลูกที่ควรต้องรู้!!
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Coffeeo sp.
ชื่อวงศ์ : Rubiaceae (วงศ์เข็ม)
ชื่อสามัญ : Coffee
ต้นกาแฟ ถูกค้นพบครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ. 575 ที่ประเทศอาระเบีย (Arabia) และยังมีข้อมูลอื่น ๆ ระบุว่าเป็นพืชท้องถิ่นของเมืองคัพฟา (Kaffa) ประเทศเอธิโอเปีย ซึ่งถูกค้นพบโดยเด็กเลี้ยงแพะ เขาสังเกตเห็นแพะที่กินผลไม้สีแดงเข้าไปดูกระปรี้กระเปร่าผิดปกติ ในปัจจุบันกาแฟเป็นพืชเศรษฐกิจที่กระจายไปทั่วทุกมุมโลก สามารถผลกาแฟไปผ่านกระบวนการต่าง ๆ เพื่อให้ได้มาซึ่งเมล็ด จากนั้นนำไปคั่วและนำมาบดสกัดเป็นเครื่องดื่มหอมเย็น ชื่นใจ สร้างพลังงานในชีวิต
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลำต้น : ต้นกาแฟมีลำต้นเป็นข้อปล้อง เรือนพุ่มอาจสูงได้ถึง 10 เมตรเลยทีเดียวหากไม่มีการตัดแต่งใด ๆ
ใบ : ส่วนใบของต้นกาแฟ จะออกเป็นใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามกัน ขอบใบหยักเป็นคลื่น รูปทรงรี โคนใบมน ปลายใบหยัก
ดอก : ส่วนดอกกาแฟนั้นเป็นดอกเดี่ยวแบบสมบูรณ์เพศ ออกเป็นกลุ่มบริเวณโคนใบ มี 4-9 กลีบดอกสีขาว พร้อม 4-5 กลีบเลี้ยง เกสร 5 อัน ส่งกลิ่นหอมอบอวล
ผล : ผลเป็นบ่อเกิดของเมล็ดกาแฟ ลักษณะคล้ายคลึงกับลูกหว้า มีขนาดเล็ก ทรงกลม ผลอ่อนสีเขียวเมื่อแก่แล้วจะเป็นสีแดง หรืออมม่วง ในหนึ่งผลจะประกอบไปด้วยสองเมล็ดกาแฟทรงแบนที่ประกบเข้าหากันเป็นแฝด มีร่องตรงกลาง
ประโยชน์ของกาแฟ
ทุกสิ่งอย่างที่เรานำเข้าไปในร่างกาย ก็ล้วนแล้วแต่มีโทษและประโยชน์มากน้อยแตกต่างกันออกไป โดยเฉพาะกาแฟที่มีผลวิจัยรองรับมากมาย เราขอนำมาสรุปเป็นภาษาชาวบ้านให้เพื่อน ๆ ทราบว่ากาแฟมีประโยชน์ต่อร่างกายดังนี้
– คาเฟอีนช่วยปลุกร่างกายให้สดชื่น กระปรี้กระเปร่า สมองปลอดโปร่ง มนุษย์เรียนรู้ว่าการกินกาแฟแก้ง่วง เหมาะสำหรับคนทำงานที่ต้องการให้ร่างกายมีสมาธิมากยิ่งขึ้น
– ในกาแฟมีสารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยให้อายุยืนยาวด้วยนะ
– ช่วยลดความเสี่ยงเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่
– กากกาแฟ และคาเฟอีนช่วยลดรอยคล้ำใต้ตาได้
– ดื่มกาแฟช่วยขยายหลอดเลือด ระงับอาการปวดได้เช่นเดียวกันกับยาแก้ปวด
โทษของกาแฟ
– กาแฟอาจทำให้ใจสั่นได้สำหรับบางราย โดยเฉพาะผู้ที่เริ่มดื่มกาแฟใหม่ ๆ
– หากดื่มกาแฟในปริมาณ 5 แก้วต่อวันจะเป็นอันตรายสำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจ
– หากดื่มกาแฟที่ใส่นม น้ำตาลมากจนเกินไป ร่างกายก็อาจได้รับคอเลสเตอรอลมากกว่าปกติ
– บางครั้งการที่เราได้ยินเสียงดังในหูก็เกิดจากการรับคาเฟอีนจากกาแฟในปริมาณที่มากเกินไป
กาแฟมีกี่สายพันธุ์
ความจริงแล้วต้นกาแฟบนโลกนี้มีหลากหลายสายพันธุ์แตกต่างกันออกไป แต่สายพันธุ์ยอดนิยมทั่วโลกที่เราเห็นกันอยู่หลัก ๆ ก็มีประมาณ 4 พันธุ์ดังต่อไปนี้
– กาแฟอาราบิก้า (Arabica) เป็นสายพันธุ์หลักที่คนไทยคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี จะปลูกได้เฉพาะในพื้นที่สูง คนไทยดื่มเยอะ มีกลิ่นหอม ละมุน หลายมิติ คาเฟอีนไม่สูงมาก ลักษณะเมล็ดผอมเรียว มีร่องกลางเป็นรูปตัว “S”
– กาแฟโรบัสต้า (Robusta) เป็นหนึ่งในตัวเลือกของคนอยากปลูกที่ไม่ได้อาศัยอยู่บนพื้นที่สูง เนื่องจากโรบัสต้าสามารถปลูกในพื้นที่ต่ำได้เป็นอย่างดี เขาชอบความชื้นสูง ในประเทศไทยนิยมปลูกเอาไว้ทางภาคใต้ จังหวัดชุมพร สุราษฎร์ธานี และนครศรีธรรมราช รสชาติเข้มข้นและปริมาณคาเฟอีนมากกว่าอาราบิก้า ไม่ค่อยติดเปรี้ยวเท่าไรนัก
– สายพันธุ์ลิเบอริก้า (Liberica) ต้นกาแฟพันธุ์นี้ไม่เป็นที่นิยมในตลาดโลกเท่าไรนัก ส่วนมากปลูกกันในแอฟริกา ทางเอเชียจะปลูกอยู่ที่มาเลเซียเป็นหลัก
– สายพันธุ์เอ็กซ์เซลซ่า (Excelsa) ก็มีถิ่นกำเนิดมาจากทวีปแอฟริกาเช่นกัน และได้รับความนิยมแค่ในแอฟริกาเท่านั้น เมล็ดของเขาคล้ายคลึงกับโรบัสต้า รสชาติขมปร่า
การขยายพันธุ์
กาแฟเป็นพืชที่ปลูกค่อนข้างยาก แต่ขยายพันธุ์ง่าย ด้วยหลากหลายวิธีการ ไม่ว่าจะเป็นชำกิ่ง ทาบกิ่ง แต่เกษตรกรจะนิยมเพาะเมล็ดกันเสียมากกว่า เนื่องจากได้ต้นที่แข็งแรง แต่ทั้งนี้ต้องเลือกเมล็ดที่มาจากต้นแม่อายุเยอะพอสมควร และต้องเป็นต้นที่ออกลูกดก หลังจากเพาะเมล็ดประมาณ 2 เดือนอัตราการงอกของต้นกาแฟจะอยู่ที่ประมาณ 15 – 50 เปอร์เซ็นต์ เมื่อกล้าแข็งแรงมากพอแล้วจึงนำกาแฟไปปลูกลงดินต่อไป
ปลูกกาแฟ ต้องดูแลให้ดี
ทั้งนี้หากต้องการปลูกต้นกาแฟให้งอกงามดีก็ต้องดูในเรื่องของสายพันธุ์ อย่างเช่น กาแฟอาราบิก้าจะต้องปลูกในพื้นที่ที่อยู่สูงกว่าระดับน้ำทะเล 700 เมตรขึ้นไป ส่วนโรบัสต้าจะต้องปลูกในที่ลุ่ม และดูแลง่าย ต้นแข็งแรงมากกว่า แต่ราคาก็ถูกกว่าเช่นกัน
และนี่ก็คือเรื่องราวเกี่ยวกับต้นกาแฟ ที่เราได้ทำการรวบรวมมาฝากทุกคน ตั้งแต่สายพันธุ์น่าสนใจ ประโยชน์ โทษ ไปจนถึงเกร็ดความรู้ด้านการปลูกเล็กน้อย เป็นอย่างไรบ้างคะ เพื่อน ๆ คนไหนสนใจก็อย่าลืมศึกษาข้อมูลสายพันธุ์ที่อยากปลูกกันให้ละเอียดถี่ถ้วน รวมไปถึงตลาดที่รองรับด้วยนะคะ
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ เกี่ยวกับต้นไม้และพืชผักได้ที่ Plantlover.net
