“จามจุรี” ต้นไม้ใหญ่ตามความเชื่อ มากประโยชน์ ปลูกไว้มีแต่ได้กับได้!! 

“จามจุรี” ถือเป็นต้นไม้ขนาดใหญ่ ให้ร่มเงาที่อยู่คู่สังคมไทยมาช้านาน แต่หลายคนยังไม่ทราบว่านอกจากความสวยงามแล้ว เขายังมีมูลค่าทางเศรษฐกิจอีกด้วย วันนี้ Plantlover จะพาทุกท่านมาทำความรู้จักกับต้นไม้ใหญ่ดังกล่าวให้มากยิ่งขึ้น ปลูกแล้วมีแต่ได้กับได้ ส่วนจะมีอะไรน่าสนใจ ห้ามพลาดเด็ดขาด!! 

“จามจุรี” หรือ “ต้นก้ามปู” มีความน่าสนใจอย่างไร? 

ชื่อภาษาอังกฤษ : Rain tree 

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Samanca Saman (Jacq) Merr. 

ชื่อวงศ์ : MIMOSACEAE 

ชื่อภาษาไทย / ท้องถิ่น : ต้นจามจุรี (เรียกตามภาษาเหนือ), ต้นก้ามปู, ฉำฉา, สำสา (เรียกตามภาษาอีสาน), ต้นสารสา, ต้นก้ามกุ้ง, ต้นกิมบี้ (ชื่อเรียกเมื่อนำเข้ามาปลูกประเทศไทยในช่วงแรก) 

เจ้าต้นก้ามปูนั้นเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ อายุยืนยาวเป็นร้อยปี ดังที่เราเห็นกันอยู่ปัจจุบัน แรกเริ่มเดิมทีเขามีถิ่นกำเนิดมาจากทวีปอเมริกาใต้ ซึ่งนำเข้ามาปลูกในประเทศไทยครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2443 โดยอธิการบดีกรมป่าไม้คนแรกของประเทศไทยอย่าง Mr. H. Slade ทว่าเป็นการนำเข้ามาจากประเทศเมียนมาร์ โดยเริ่มปลูกที่จังหวัดเชียงใหม่และกระบี่ จึงเป็นที่มาของชื่อ “ต้นกิมบี้” 

ลักษณะทางพฤกษาศาสตร์

ลำต้น : ลำต้นของต้นจามจุรีจะมีขนาดที่ค่อนข้างใหญ่ ต้นกลมแต่ไม่สมมาตร เปลือกไม้สีขาว ส่วนเปลือกของต้นแก่จะมีสีดำ เป็นสะเก็ด และเติบโตได้สูงสุดกว่า 25 เมตร ลักษณะรากแก้วแตกแขนงออกด้านข้าง ด้านบนแตกกิ่งก้านออกเป็นทรงพุ่มกว้างใหญ่ได้ 3-5 เมตร 

ใบ : ส่วนใบของเขาเป็นใบประกอบขนนก โคนใบเล็ก ปลายใบมน มี 1 ก้าน ใบหลักและก้านใบย่อย 4-6 คู่ ใบแก่ของเขาจะเป็นสีเขียวเข้มและสามารถผลัดใบได้ 

ดอก : ดอกของต้นก้ามปูนั้นเป็นแบบสมบูรณ์เพศ กล่าวคือ มีทั้งดอกตัวผู้และดอกตัวเมียในต้นเดียว ลักษณะดอกของเขาคล้ายกับดอกชมพู่ ก้านช่อยาว แทงออกจากปลายกิ่ง เมื่อดอกบานเต็มที่เกสรจะแตกออกมาให้เห็นเป็นฝอยเส้นสีชมพูสวยงาม 

ผล : สำหรับผลของต้นไม่ชนิดนี้ ออกมาในรูปแบบฝักสีน้ำตาล ลักษณะคล้ายฝักสะตอ ในความยาวประมาณ 10-15 เซนติเมตร ด้านในมีเม็ดตามร่อง ข้อสำคัญคือ ฝักของเขาสามารถนำมารับประทานได้ เนื้อด้านในมีรสหวานและกลิ่นหอม 

ความเชื่อเกี่ยวกับต้นก้ามปู 

เนื่องจากเขาเป็นต้นไม้ที่มีอายุยืนยาว คนไทยเราจึงเชื่อว่า ต้นจามจุรีที่มีอายุมากกว่า 100 ปีนั้น มักมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ รุกขเทวดา คอยปกปักรักษา ตามสไตล์ไทยแลนด์ หากพื้นที่ใดมีต้นไม้ใหญ่ก็มักจะถูกโอบล้อมด้วยผ้าสามสี กระถางธูป และแป้งบริเวณลำต้นหรือตามรากไม้ หากกราบไหว้บูชาจะช่วยเสริมโชคลาภวาสนา 

ประโยชน์ของต้นก้ามปู 

– เป็นไม้ประดับขนาดใหญ่ ให้ร่มเงา ตกแต่งสวนเพื่อความสวยงาม 

– เนื้อไม้ของเขาจะมีสีน้ำตาลเข้ม ลายด่าง เนื้อเหนียว แข็งแรง ทนทาน ย้อมสีง่าย ขึ้นเงาสวย จึงนิยมนำไปแปรรูปทำเฟอร์นิเจอร์และสร้างบ้าน 

– กิ่งอ่อน ฝักและใบ นั้นมีสารอาหารมากมาย เหมาะสำหรับนำไปเลี้ยงสัตว์อาทิเช่น ตัวครั่ง สัตว์มูลค่าสูงหรือ โค กระบือ สุกร แพะ แกะ และอีกมากมาย 

– ฝัก รสหวานคล้ายน้ำผึ้ง สามารถนำมารับประทานสดได้ หรือนำไปหมักเป็นเหล้าก็ได้แต่ต้องเป็นฝักแก่เท่านั้น หรืออาจนำไปหมักเป็นปุ๋ยชีวภาพ 

– ใบก้ามปูแห้ง อุดมไปด้วยไนโตรเจน จึงเป็นที่นิยมนำมาทำปุ๋ยหมัก หรือทำเป็นดินปลุกไม้ประดับต่าง ๆ ให้เจริญเติบโตอย่างงดงาม อาจขายได้ในกิโลกรัมละประมาณ 30 บาท 

การขยายพันธุ์ เพาะปลูก 

เกษตรกรส่วนใหญ่มักปลูกต้นไม้ชนิดนี้โดยวิธีเพาะเมล็ด ซึ่งเก็บออกมาจากฝักแก่ เพื่อเริ่มกระบวนการปลูกในฤดูหนาว เน้นพื้นที่ลุ่มจะมีอัตราการรอดสูง เมื่อเติบโตไปเป็นกล้าก็จะนำมาลงแปลงได้ เขาเป็นต้นไม้ที่ไม่ต้องเอาใจมาก แนะนำปลูกเอาไว้กลางแจ้งได้เลย แต่ต้องเว้นระยะห่างระหว่างต้นสักหน่อย อย่างน้อยราว ๆ 4 x 4 เมตร 

การดูแล

ทุกท่านทราบหรือไม่ว่า “ต้นก้ามปู” นั้นดูแลง่ายกว่าที่คิด หากปลูกเป็นไม้ประดับสวยงาม ไม่จะเป็นต้องรดน้ำมากมาย ขอเพียงแค่อย่าให้ดินแห้งจนเกินไปก็พอ นอกจากนี้การปลูกเอาไว้ขายใบ ก็ดูแลไม่ยุ่งยาก แรก ๆ อาจกำจัดวัชพืชให้เขาสักหน่อย พอใบเริ่มร่วงก็จะไม่ต้องใส่ปุ๋ย หรือพ่นยาฆ่าแมลง ก็สามารถกวาดใบก้ามปูไปบรรจุ ใส่กระสอบขายได้เลย 

เนื่องจากใบของต้นไม้ชนิดนี้มีมูลค่าทางเศรษฐกิจ หลายคนจึงต้องการศึกษาข้อมูลเพื่อปลูกขาย ทั้งนี้กว่าใบของเขาจะร่วงหล่นแบบพอขายได้เงินเต็มเม็ดเต็มหน่วย อาจจะต้องรอเวลาหลายปีสักหน่อย ส่วนการขายใบมักทำกันในช่วงหน้าแล้ง ส่วนราคาขายส่งนั้นอยู่ที่กระสอบปุ๋ยละ 50 บาทโดยประมาณ แน่นอนว่าหากนำมาหมักและขายออนไลน์เองจะได้ราคาที่สูงกว่า 

เป็นอย่างไรบ้างสำหรับข้อมูลเกี่ยวกับ “ต้นจามจุรี” ที่เรานำมาฝากกันในวันนี้ ทุกท่านน่าจะได้เห็นกันแล้วว่าเขาเป็นพืชเศรษฐกิจที่มีมูลค่า และมีประโยชน์ในทุกส่วนของต้น ปลูกเอาไว้มีแต่ได้กับได้แน่นอน แถมดูแลง่าย ไม่ยุ่งยาก สวยงามน่ามอง ให้ร่มเงา แอบกระซิบว่าหากปลูกไว้จนต้นโตสวยงาม สามารถจำหน่ายได้ในราคาหลักแสนเลยทีเดียว สุดท้ายนี้หวังอย่างยิ่งว่าบทความของเราจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจนะคะ