กะเพรา เรียกได้ว่าเป็นพืชผักสวนครัวที่ทุกบ้านต้องมีเอาไว้ เนื่องจากหากปลูกเอาไว้เองก็ง่ายต่อการเก็บเกี่ยวมารังสรรค์สารพัดเมนู โดยเฉพาะจานผัดที่เปรียบเสมือนหัวใจหลักของอาหารไทย เจ้าต้นนี้ไม่ได้ปลูกยากอย่างที่คิด หากคุณเป็นมือใหม่ อยากดูแลกะเพราให้ตลอดรอดฝั่ง นี่คือสิ่งที่คุณจำเป็นต้องรู้เอาไว้
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่
รู้จักกับกะเพรา ผักสวนครัวประจำบ้าน เสริมจานอาหารไทยแสนอร่อย ปลูกง่ายมาก!!
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ocimum tenuiflorum
ชื่อวงศ์ : Lamiaceae
ชื่อภาษาอังกฤษ : Holy basil
ชื่อท้องถิ่น : กอมก้อ กอมก้อดง (เชียงใหม่), อีตู่ไทย (อีสาน)
กะเพรา เรียกได้ว่าเป็นเครื่องปรุงกลิ่นในครัวของแต่ละบ้าน ที่คนไทยทุกคนรู้จักมักคุ้นเป็นอย่างดี เพื่อน ๆ ทราบหรือไม่ว่าแท้เจ้าต้นนี้ไม่ใช่ผักไทยแท้ แต่มีถิ่นกำเนิดมาจากประเทศอินเดีย ซึ่งคนในประเทศไม่นำไปทำอาหารหรือรับประทาน เนื่องจากเชื่อว่าเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ ส่วนในประเทศไทยเรานั้นใช้เป็นวัตถุดิบสำคัญในการประกอบอาหาร ทำให้เกิดกลิ่นหอมในการรังสรรค์เมนูต่าง ๆ เพิ่มอรรถรสและความน่าสนใจอย่างเช่น เมนูผัดกะเพรา ที่คนไทยและชาวต่างชาติรู้จักเป็นอย่างดี
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลำต้น : กะเพราเป็นพืชล้มลุกที่มีอายุเฉลี่ยประมาณ 1-2 ปี เป็นเนื้อไม้แข็ง ต้นเตี้ย ลำต้นเดี่ยว กลม แตกกิ่งก้านสาขาออกเป็นพุ่มหนา ผิวต้นอาจเป็นสีเขียว หรือมีสีน้ำตาล กิ่งอ่อนมีขนสีขาวขึ้นอยู่โดยรอบ
ใบ : แน่นอนว่าไฮไลท์สำคัญจะต้องอยู่ที่ใบ เขาเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว แตกใบออกตรงข้ามกัน ลักษณะใบเป็นทรงรี โคนและปลายใบแหลม ขอบใบหยักเล็กน้อย ผิวใบบาง มีสีเขียวอ่อน สัมผัสหยาบเล็กน้อย มีกลิ่นเฉพาะตัว รสชาติเผ็ดร้อนและไม่นิยมกินดิบ
ดอก : ดอกของเขาออกเป็นช่อกระจุก มีลักษณะคล้ายคลึงกับฉัตร ดอกย่อยมีขนาดเล็กจิ๋วมาก ๆ กลิ่นหอมไม่ต่างจากใบ
เมล็ด : เมล็ดของเขาจะอยู่ในกลีบเลี้ยง เมื่อแก่หรือแห้งจะกลายเป็นสีดำ
ประโยชน์
กะเพราเป็นมากกว่าผักที่ใช้ประกอบอาหาร นอกจากจะช่วยเสริมรส เสริมกลิ่นให้เมนูแกง ผัดหรือทอด ให้ดูมีเอกลักษณ์มากยิ่งขึ้น เขาก็ยังเป็นสมุนไพรพื้นบ้าน มากด้วยสรรพคุณที่น่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็นการตำใบสดเพื่อนำไปไล่ยุง ช่วยรักษาโรคต่าง ๆ อาทิเช่น โรคกระเพาะอาหาร รักษาเบาหวาน ลดไขมันในเส้นเลือด ขับน้ำนมแม่ ขับลม ขับเหงื่อ บำรุงทาส
นอกจากนี้ยังประกอบไปด้วยสารอาหารที่น่าสนใจได้แก่ วิตามิน A, วิตามิน B1/ B2/ B3/ B5/ B6/ B9, วิตามินซี, แคลเซียม, โซเดียม, สังกะสี, ฟอสฟอรัส, โพแทสเซียม และเบต้าแคโรทีน
การขยายพันธุ์
สำหรับการปลูกหรือขยายพันธุ์สามารถทำได้หลัก ๆ 2 วิธีได้แก่ การชำกิ่งและการเพาะเมล็ด ซึ่งใช้ระยะเวลาแตกต่างกัน ถ้าหากถามคนที่ชื่นชอบการปลูกผักกินเอง ส่วนใหญ่ก็น่าจะใช้วิธีการปักชำกิ่งกะเพรามากกว่า เนื่องจากง่าย รวดเร็ว และให้ผลผลิตดี ติดต้นได้เรื่อย ๆ ลงทุนน้อย ซึ่งเพื่อน ๆ สามารถทำตามได้ดังต่อไปนี้
อุปกรณ์ที่ใช้
– กรรไกรตัดกิ่ง
– กะเพราต้นแม่หรืออาจเป็นต้นของป้าข้างบ้าน
– ดินปลูก
– กระถาง
ขั้นตอนวิธีการปักชำกิ่งกะเพรา
1.ใช้กรรไกรตัดกิ่งออกจากต้นแม่ในความยาวประมาณ 20 เซนติเมตร (วัดจากจุดที่ตัดถึงยอด) โดยเลือกกิ่งที่เป็นจุดเชื่อมต่อระหว่างผิวเปลือกสีน้ำตาลและสีเขียว จะเป็นบริเวณที่ติดรากได้เร็วและดีมากที่สุด
2.เมื่อตัดกิ่งที่ต้องการแล้ว ให้ตัดยอดอ่อนออก
3.นำดินปลูกใส่กระถางให้เต็ม
3.จากนั้นนำกิ่งไปปักลงในกระถาง ซึ่งหนึ่งกระถางสามารถปักหลายกิ่งเลยก็ได้เช่นกัน
4.รดน้ำให้ชุ่ม ให้ดินแน่นและเปียกวันละ 1-2 ครั้ง และนำต้นไปตั้งเอาไว้ในที่ร่ม
5.ในระหว่างนั้นใบของเขาจะเหี่ยวเฉาเป็นเรื่องปกติ รอเวลาสักประมาณ 1 สัปดาห์ใบก็จะตื่นสดชื่นขึ้นมาและงอกรากอย่างสมบูรณ์ ได้ผักริมรั้วเอาไว้เก็บกินได้เรื่อย ๆ เรียบร้อย
การเพาะเมล็ด
ส่วนการเพาะเมล็ดกะเพรามีข้อดีตรงที่ เราจะได้ต้นสดใหม่ ใบสมบูรณ์และสวยกว่าการปักชำ แต่อาจจะต้องใช้เวลาประมาณ 1 เดือนจึงจะได้ต้นกล้าที่แข็ง ส่วนวิธีการเพาะเมล็ดไม่ยุ่งยาก เพียงแค่มีดินปลูกสำเร็จรูปหรือดินร่วน โรยเมล็ดลงไป ใช้ดินโรยหน้า รดน้ำให้ชุ่มวันละ 1-2 ครั้ง และรอการงอกก็เป็นอันเสร็จสิ้น
การปลูก / ดูแล
กะเพราเป็นพืชสวนครัวที่ดูแลง่าย ไม่ยุ่งยาก เพียงแค่มีพื้นที่ที่แดดส่องถึง ต้นของเขาก็สามารถเติบโตและมีกลิ่นหอม ใบใหญ่รสชาติดี อาจมีแมลงมารบกวนบางอย่างเช่น หนอนหรือศัตรูพืชทั่วไป ทั้งนี้ผู้ปลูกจะต้องหมั่นรดน้ำอย่างสม่ำเสมอทุกวัน ไม่เช่นนั้นแล้วต้นผักจะมีอายุสั้น ตายง่าย ออกดอกเมื่อไหร่ก็แปลว่าเขาอาจจะอยู่กับเราไปอีกไม่นานนัก สามารถเก็บเอาดอกแห้งมาเพาะเมล็ดต่อไปได้เลย ทั้งง่ายและประหยัด
และนี่ก็คือเรื่องราวเกี่ยวกับ ต้นกะเพรา ผักปลูกง่าย โตไว ของมันต้องมีทุกบ้านที่เราอยากให้เพื่อน ๆ ได้ทำความรู้จัก บอกเลยว่าเจ้าต้นนี้มีดีกว่าการนำมาทำเมนูอาหาร เพราะอุดมไปด้วยคุณประโยชน์มากมายดังที่เราได้บรรยายไปเมื่อครู่ ลองนำวิธีดังกล่าวไปใช้ปลูก เพาะพันธุ์ต้นไม้กันดูได้นะคะ รับรองอยู่รอด ปลอดภัยแน่นอน
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ เกี่ยวกับต้นไม้และพืชผักได้ที่ Plantlover.net
