วันนี้ PlantLover จะพาทุกคนมาทำความรู้จักกับ ดอกชบา พรรณไม้ที่นิยมปลูกในหลาย ๆ บ้าน เป็นไม้ดอกขนาดกลาง มีหลากหลายสี ในต่างประเทศยังยกให้เป็นราชินีแห่งไม้ดอกเมืองร้อนอีกด้วย นอกจากนี้ยังเป็นดอกไม้ประจำชาติของประเทศมาเลเซียและรัฐฮาวาย หลายคนมักนิยมนำดอกมาทัดหู ในประเทศไทยมีการกล่าวถึงดอกไม้ชนิดนี้ทั้งในด้านวัฒนธรรมและความเชื่อ ผ่านทางวรรณกรรมหลายเรื่องมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย ทำให้ได้รับความนิยมนำมาปลูกกันอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน ดอกไม้ชนิดนี้จะมีลักษณะเป็นอย่างไร ตาม PlantLover ไปชมกันได้เลย
ลักษณะดอกชบาทางพฤกษศาสตร์
ชบา เป็นพืชที่อยู่ในสกุล Hibiscus วงศ์ Malvaceae พืชในวงศ์นี้มีประมาณ 85 สกุล มีทั้งที่เป็นไม้ล้มลุก ไม้เนื้ออ่อน ไปจนถึงไม้ยืนต้น ลักษณะเด่นของพืชวงศ์นี้คือ มีเส้นใยและมียางเมือก ดอกเป็นดอกเดี่ยว และเป็นดอกสมบูรณ์ มีลักษณะ pentemerous คือ มีส่วนประกอบต่าง ๆ ของดอก อย่างละ 5 อันหรือเป็นจำนวนเท่าของ 5 เช่น ริ้วประดับ กลีบดอก กลีบรองดอก ซึ่งแต่ละส่วนมีลักษณะ ดังนี้
1. กลีบดอกมี 5 กลีบ ติดกันเป็นรูปถ้วยปลายแยกเป็นแฉก ขณะดอกตูมจะห่อหุ้มกลีบดอกไว้จนมิด
2. ริ้วประดับ เป็นกลีบเรียวแหลมสีเขียวขนาดเล็ก มีประมาณ 5-20 กลีบ แยกกันหรือเชื่อมติดกัน อยู่ใต้ชั้น กลีบรองดอก
3. เกสรเพศผู้ ประกอบด้วยอับเรณูสีเหลืองและก้านชูอับเรณูสีขาวหรือสีเดียวกับโคนกลีบดอก เชื่อมรวมกันเป็นหลอดและหุ้มเพศเมียไว้ โคนหลอดจะเชื่อมติดกับโคนของกลีบดอก ส่วนอับเรณูจะอยู่บริเวณปลายหลอดแต่ต่ำกว่าเกสรเพศเมีย
4. เกสรเพศเมีย อยู่ปลายหลอดเกสรเพศผู้ มักมีก้านเล็ก ๆ แยกยอดเกสรเพศเมียเป็น 5 ยอดตามจำนวนห้อง รังไข่ ส่วนยอดมีน้ำหวานสำหรับจับละอองเรณูและมีสีสันสดใส เช่น สีแดง สีเหลือง สีส้ม ก้านชูเกสรเพศเมียจะอยู่ภายในหลอดเพศผู้ ยอดเกสรเพศเมียจะแยกเป็น 10 ยอด ผลเป็นแบบผลแห้งและแตก เมื่อแก่จะแตกแนวกลางของผล เมล็ดมีจำนวนมากมีทั้งที่เป็นผิวเกลี้ยงและมีขน
ประเภทของดอกอาจแบ่งตามลักษณะการบานของดอกได้ 3 ประเภท ได้แก่
1. ดอกบานเป็นรูปถ้วย
2. รูปแผ่แบนคล้ายจาน
3. กลีบดอกแผ่โค้ง
การปลูกเลี้ยงและการดูแลรักษา
1. ดินปลูก ควรเป็นดินร่วนซุย มีการระบายน้ำดี อาจผสมดินร่วน ขี้เถ้าแกลบ การมะพร้าวสับ และปุ๋ยคอก อย่างละ 1 ส่วน คลุกเคล้าให้เข้ากัน
2. การให้น้ำขึ้นอยู่กับฤดูกาลและสภาพอากาศ เช่น ในฤดูฝนควรให้น้ำเมื่อเห็นว่าฝนไม่ตก เป็นเวลานานหรือผิวดินแห้ง ส่วนใหญ่ฤดูแล้งให้น้ำเพียงวันละครั้งและไม่ควรให้มีน้ำขังแฉะ
3. ควรให้ปุ๋ยสูตรเสมอ เช่น 16-16-16 หรือ 15-15-15 ทุก ๆ เดือน เดือนละครั้ง พร้อมกับพรวนดินรอบพุ่มต้น ส่วนปุ๋ยอินทรีย์ เช่น ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก นำมาปรับปรุงดินได้เป็นครั้งคราว
ไม้ประดับสวนสวย เสริมความเจริญด้านการงาน
เป็นอีกหนึ่งพันธุ์ไม้งามที่ให้สีสันสดใส นิยมปลูกกันอย่างแพร่หลายเพื่อเพิ่มสีสันให้กับพื้นที่สีเขียวของบ้าน คนโบราณเชื่อว่า ดอกชบาไม่ควรปลูกในบริเวณบ้าน ด้วยความเชื่อหนึ่งที่ได้รับอิทธิพลมาจากประเทศอินเดียตั้งแต่สมัยสุโขทัยที่เชื่อว่า เป็นดอกไม้ให้โทษที่ใช้สำหรับการประจานนักโทษ ในขณะเดียวกันก็มีด้วยความเชื่อว่า เป็นไม้มงคลให้คุณทางด้านความเจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงาน
