ต้นโพธิ์กับความเชื่อของคนไทย

ความเชื่อความศรัทธาของคนไทยที่มีต่อสิ่งมีชีวิต สิ่งไม่มีชีวิต วัตถุต่าง ๆ หรือแม้แต่ต้นไม้ กลายเป็นสิ่งที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับวิถีการดำรงชีวิตของคนไทยเป็นอย่างมาก สำหรับวันนี้เราจะพาทุกคนมาศึกษาความเชื่อที่มีต่อต้นโพธิ์ ซึ่งจะมีความเป็นมา มีความเชื่อ ความศรัทธาแรงกล้าเพียงใดไปศึกษาพร้อม ๆ กันเลยค่ะ

ลักษณะทั่วไปของต้นโพธิ์

ต้นโพธิ์มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Ficus religiosa มีชื่อท้องถิ่นที่เรียกแตกต่างกันไป เช่น ภาคเหนือเรียก สลี ภาคตะวันตกเฉียงเหนือเรียก ต้นโพธิ์ ภาคกลางเรียกโพธิ์ศรีมหาโพธิ์ เป็นต้น โพธิ์จัดเป็นต้นไม้ที่มีขนาดใหญ่ เป็นไม้ยืนต้น อายุยืนนับร้อยปี ใบมีลักษณะคล้ายรูปหัวใจ ปลายใบแหลม โดยส่วนโคนใบมีการเว้าหยักเข้ามา ส่วนใหญ่ในประเทศไทยจะพบต้นโพธิ์ตามวัดวาอาราม ศาลเจ้า หรือสถานที่ที่มีความเชื่อว่ามีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประดิษฐานอยู่ และที่สำคัญเรามักจะเห็นผ้าเจ็ดสีผูกโอบล้อมรอบลำต้น ทำไมถึงเป็นเช่นนั้นเราไปทำความเข้าใจพร้อมกันเลยค่ะ

ต้นโพธิ์หรือต้นพระศรีมหาโพธิ์ เป็นต้นไม้ที่มีความสำคัญอย่างมากในพระพุทธศาสนา เพราะเป็นต้นไม้ที่ เจ้าชายสิทธัตถะ ประทับและตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้านั่นเอง เราจึงได้ เรียกต้นไม้ชนิดนี้ว่า “ต้นศรีมหาโพธิ” ทำให้เป็นต้นไม้ที่ชาวพุทธเคารพนับถือกันมาอย่างช้านานตั้งแต่สมัยพุทธกาล สำหรับต้นศรีมหาโพธิ์ที่เจ้าชายสิทธัตถะตรัสรู้นั้นได้ตั้งอยู่ที่ ตำบลพุทธคยา อำเภอคยา จังหวัดมคธ ประเทศอินเดีย และนี้ก็เป็นจุดเริ่มต้นพระพุทธศาสนาบทโลกใบนี้ ส่วนใหญ่ที่ในประเทศไทยเรามักจะพบตามวัดวาอารามหรือตามป่าใหญ่ อาจมีตามริมทางข้างถนนนบ้างแต่ก็ไม่มากนัก นั่นมาจากความเชื่อในสมัยโบราณว่า ต้นโพธิ์เป็นต้นไม้ที่มีความศักดิ์สิทธิ์เป็นศูนย์รวมทางจิตใจของผู้คนในสมัยนั้น ในทางโหราศาสตร์และมีความเชื่อกันว่าเป็นต้นไม้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำปีนักษัตริย์มะเส็ง ส่วนชาวล้านนามีความเชื่อว่าเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ ช่วยขจัดเรื่องเลวร้ายที่จะเข้ามาในชีวิต ถ้าใครได้นำไม้ไปค้ำกิ่งโพธิ์ไม่ให้ล้มลง คนนั้นก็จะมีอายุยืน หรือหากเจ็บไข้ได้ป่วยจะหายดี ช่วยขจัดความทุกข์ได้ เราจึงพบเห็นว่าบริเวณลำต้นจะถูกผูกด้วยผ้าเจ็ดสี มีของคาวหวานวางอยู่ที่โคนต้น เครื่องประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ วางใต้ต้นโพธิ์ ทั้งหมดนี้เกิดจากความเชื่อและความศรัทธาของชาวบ้าน นั่นเอง

สำหรับความเชื่อเรื่องต้นไม้นั้นยังคงเป็นปริศนาที่ยังหาคำตอบไม่ได้ และทั้งนี้ ทั้งนั้นทุกอย่างล้วนขึ้นอยู่กับความเชื่อ ความศรัทธาของแต่ละบุคคล รวมไปถึงการใช้วิจารณญาณในการไตร่ตรองของแต่ละคนด้วยค่ะ

ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ของต้นไม้ที่น่าสนใจได้ที่ plantlover