ถ้าพูดถึงไม้ยืนต้นที่ทนน้ำท่วมมากที่สุด ก็คงต้องยกให้ “มะกอกน้ำ” นี่ล่ะ เป็นต้นไม้ใหญ่ ให้ร่มเงา มักเกิดอยู่ตามห้วยหนองคลองบึง ให้ผลผลิตลูกดก กินได้ นำไปแปรรูปขายสร้างกำไรงาม พันธุ์ไม้ท้องถิ่นที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ และถ้าหากบ้านเพื่อน ๆ ปลูกเอาไว้ หรือกำลังวางแผนปลูกเจ้าต้นนี้อยู่ อยากเรียนรู้เรื่องการดูแล ประโยชน์ใช้สอย นำข้อมูลไปต่อยอดธุรกิจก็อย่าได้พลาดสิ่งที่เรานำมาฝากเด็ดขาด!
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่
รู้จักกับ “มะกอกน้ำ” ผลไม้ไทยโบราณ มากประโยชน์ ปลูกและดูแลแบบนี้
มะกอกน้ำ เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ที่มักเจริญเติบโตอยู่ตามริมแหล่งน้ำ ความจริงแล้วเขามีถิ่นกำเนิดอยู่ในย่านบ้านเรารวมถึงทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เขตอื่น ๆ เช่น กัมพูชา ลาว พม่า เวียดนาม มาเลเซีย และอินโดนีเซีย ด้วยความที่เขาคือพืชพื้นถิ่น เมื่อปลูกเอาไว้จึงไม่ค่อยพบปัญหามากนัก อีกทั้งยังออกผลผลิตง่ายในจำนวนมาก ปัจจุบันมีสายพันธุ์มะกอกมากมาย ขนาด รสชาติ และเนื้อสัมผัสแตกต่างกันออกไป
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Elaeocarpus hygrophilus Kurz
ชื่อวงศ์ : Elaeocarpaceae (วงศ์มุ่นดอย)
ชื่อสามัญ : Makoknam
ชื่อท้องถิ่น : สารภีน้ำ (ภาคกลาง), สมอพิพ่าย (ภาคตะวันออก)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลำต้น : ความสูงอยู่ที่ราว ๆ 8-15 เมตร ผิวเปลือกสีน้ำตาล มีรอยแตกเป็นร่องเล็กและตื้นตามแนวยาวของลำต้น ตามกิ่งเป็นแผลใบ เรือนพุ่มโปร่ง
ใบ : เป็นพืชใบเดี่ยว ไม่ผลัดใบ ออกใบแบบเรียงเวียนหนาแน่นที่บริเวณปลายกิ่ง ลักษณะใบรูปไข่กลับ แกมหอก โคนใบสอบ ปลายใบป้าน ขอบใบจักฟันเลื่อยขนานกัน ผิวใบเรียบ สีเขียวขึ้นมัน ใบอ่อนอมเหลือง ก้านใบแก่สีน้ำตาลอมแดง ขนาดใบกว้าง 2.5-5 เซนติเมตร และยาว 6-12 เซนติเมตรโดยประมาณ
ดอก : ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบ ดอกย่อยสีขาว ห้อยลงคล้ายระฆัง ประกอบไปด้วย 5 กลีบดอกรูปไข่กลับ ปลายกลีบจักเป็นฝอยเล็ก เป็นดอกสมบูรณ์เพศที่มีเกสรเพศผู้ประมาณ 15-25 ก้าน เกสรเพศเมีย 1 ก้าน
ผล : มะกอกน้ำ เป็นผลไม้รสเปรี้ยวฝาด ผลรูปไข่ ปลายผลเรียวแหลม ผิวเรียบเป็นสีเขียว เนื้อนุ่ม มีเมล็ดด้านในรูปกระสวย ผิวเมล็ดขรุขระและแข็ง ติดผลช่วงเดือนกันยายน – พฤศจิกายน
ปลูกมะกอกน้ำ สายพันธุ์ไหนดี
ความจริงแล้วมะกอกน้ำที่พบเห็นได้ในประเทศไทยมีอยู่ด้วยกันทั้งหมด 9 สายพันธุ์ ทั้งเป็นที่รู้จัก ชนิดพันธุ์พิเศษ และสายพันธุ์ที่ปลูกเอาไว้เพื่อการค้า ซึ่งถ้าเพื่อน ๆ มุ่งเน้นไปที่การปลูกเพื่อแปรรูป ทำธุรกิจ 3 สายพันธุ์ต่อไปนี้น่าจะตอบโจทย์มากที่สุด
– พันธุ์ศรีนวล บ้างก็เรียกว่าพันธุ์เกษตรศรีนวล มาจากอำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี ลักษณะเด่นคือ ผลใหญ่ เกษตรกรเรียกลูกจัมโบ้ ให้ผลดกมาก เนื้อกรอบ อร่อย ก้นแหลม สามารถปลูกได้ทุกที่ทั่วประเทศไทย
– พันธุ์แขกดำ ก็มาจากอำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรีเช่นกัน ขนาดผลใหญ่กว่าพันธุ์ศรีนวลเล็กน้อย จุดเด่นคือเนื้อหนา ล่อน ไม่ฝาด แถมเม็ดเล็ก ปลูกแล้วได้น้ำหนักค่อนข้างดี
– พันธุ์ประเสริฐสุวรรณ พันธุ์นี้ผลยาว หัวและท้ายแหลม ป่องตรงกลาง เนื้อไม่มาก รสชาติเปรี้ยว เหมาะสำหรับทานจิ้มพริกเกลือหรือแปรรูป
ประโยชน์
ส่วนใหญ่แล้วมะกอกน้ำ มักเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ออกผลช่วงฤดูฝนและนำมาทานคู่กับพริกเกลือ แต่ไม่ค่อยนิยมเนื่องจากรสชาติเปรี้ยวฝาด จึงมักถูกนำไปทำผลไม้แปรรูปเช่น แช่อิ่ม ดองเค็ม ดองหวาน ก่อนนำมารับประทาน นอกจากนี้ผลสดของเขายังสามารถทานเพื่อแก้ไอได้เนื่องจากรสชาติชุ่มคอ เมล็ดนำไปกลั่นน้ำมันได้ คล้ายกับ Olive oil
การขยายพันธุ์
มะกอกน้ำ ขยายพันธุ์ง่ายได้ด้วยการเพาะเมล็ดและตอนกิ่ง ซึ่งทั้ง 2 รูปแบบให้ผลผลิตแตกต่างกัน หากต้องการให้ต้นไม้เจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว แนะนำให้ใช้วิธีการตอนกิ่งต้นไม้เป็นหลัก สำหรับมือใหม่หัดเพิ่มจำนวนประชากร สามารถทำตามขั้นตอนต่อไปนี้ได้เลย
อุปกรณ์ที่ต้องใช้
– มะกอกต้นแม่
– มีดควั่นกิ่ง
– ตุ้มตอนสำเร็จรูป ใส่น้ำยาเร่งราก สามารถซื้อตามช่องทางออนไลน์ได้เลย
– เชือกแก้ว
ขั้นตอนวิธีการตอนกิ่ง
1.ขั้นตอนแรกให้เราทำการสำรวจหากิ่งมะกอกน้ำที่ไม่อ่อนหรือแก่จนเกินไป
2. จากนั้นใช้มีดควั่นเปลือก โดยใช้มีดควั่นกรีดวนเป็นวง 2 วงบริเวณใต้และบนตาต้นไม้ 2 รอย
3.กรีดตรงกลางเป็นรอยยาว ระหว่างแผลวงบนและวงล่างของตาต้นไม้
4. จากนั้นลอกเปลือกไม้ออก
5. ใช้มีดขูดเยื่อไม้เบา ๆ
6.ใช้มีดกรีดที่บริเวณพุงป่องของตุ้มตอนสำเร็จรูป แล้วนำมาหุ้มแผลกิ่งเอาไว้
7.ใช้เชือกแก้วมัดหัวและท้ายตุ้มจนแน่นประมาณหนึ่ง ก็เป็นอันเสร็จสิ้นรอให้เขาออกราก แล้วจึงตัดไปเพาะปลูกในกระถางต่อไป
การปลูก/ดูแล
แดด : ต้องการแสงแดดในปริมาณมาก ตลอดทั้งวันเพื่อการเจริญเติบโต
น้ำ : ชื่นชอบน้ำปานกลาง-มาก ควรรดน้ำทุกเช้า หรือปลูกไว้ใกล้แหล่งน้ำจะดีที่สุด
ดิน : สามารถเติบโตได้ดีในดินแทบทุกรูปแบบไม่ว่าจะเป็นดินร่วน ดินเหนียว หรือดินทราย
ปัญหา : หนอนปลอกกินใบ สามารถทำลายได้โดยการตัดกิ่งแล้วเผาทิ้ง
และทั้งหมดนี้ก็คือเรื่องราวเกี่ยวกับ “มะกอกน้ำ” ต้นไม้ใหญ่ สายพันธุ์ไทยโบราณซึ่งถูกพัฒนาให้มีหลากหลายสายพันธุ์เพื่อตอบโจทย์การทำธุรกิจ โดยรวมแล้วเจ้าต้นนี้เลี้ยงดูง่ายมาก ฝากเทวดาเลี้ยงก็ยังได้ ไม่ค่อยมีโรคภัย แข็งแรง ให้ผลดกตามฤดูกาล หากรู้จักแปรรูปก็สามารถสร้างรายได้อีกทางได้เลย สุดท้ายนี้เราหวังอย่างยิ่งว่าสิ่งที่นำมาฝากจะเป็นประโยชน์ต่อทุกคนนะคะ
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ เกี่ยวกับต้นไม้และพืชผักได้ที่ Plantlover.net
