มีใครเคยได้ยินชื่อของ “ต้นประยงค์” ผ่านหูผ่านตากันมาบ้างไหมคะ เป็นคำที่ดูไทยโบราณมาก แต่เขาไม่เคยตกยุค ตกสมัยเลย เนื่องจากเป็นไม้หอม กลิ่นนุ่มนวล ผู้ดี๊ ผู้ดี สามารถออกดอกได้ตลอดทั้งปี การดูแลไม่ยุ่งยาก จะปลูกเป็นไม้กระถาง หรือไม้ใหญ่ให้ร่มเงาก็ได้หลายรูปแบบ นับว่าเป็นไอเทมเพิ่มความเขียวขจีที่มีฟังก์ชันอเนกประสงค์มากมาย ใครกำลังตามหาไม้ประดับคุณสมบัติดังข้างต้น เจ้าต้นนี้อาจตอบโจทย์ของคุณก็ได้นะ
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่
รู้จักกับ “ประยงค์” ต้นไม้ดอกหอม ออกดอกทั้งปี ดูแลง่าย
ประยงค์ เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ในตระกูลเดียวกันกับลางสาดและลองกอง ซึ่งมีถิ่นฐานบ้านเกิดมาจากแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไล่ตั้งแต่เวียดนาม ลาว พม่า กัมพูชา ไทย ไปจนถึงมาเลเซีย ดังนั้นจึงมีความคุ้นชินกับสภาพอากาศร้อนชื้น โดยในประเทศไทยจะพบมากทางตอนใต้ แต่ก็สามารถนำมาปลูกได้ทั่วทุกภูมิภาค แถมยังไม่ต้องดูแลแบบจุกจิก เหมาะสำหรับมือใหม่หัดปลูกที่อยากได้ต้นไม้ไทย ดอกหอมไว้ในครอบครอง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Aglaia odorata
ชื่อวงศ์ : Meliaceae (วงศ์กระท้อน)
ชื่อสามัญ : Chinese rice flower หรือ Chinese Perfume Plant
ชื่ออื่น : ขะยม ขะยง พะยงค์ ยม (ภาคเหนือ) และ หอมไกล (ใต้)
ความเชื่อ
ประยงค์ เป็นต้นไม้มงคลตามความเชื่อของชาวไทย ควรปลูกเอาไว้ทางทิศตะวันตกของตัวบ้าน จะช่วยเสริมความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืนให้แก่ผู้อยู่อาศัย ปกป้องคุ้มครองคนในบ้านจากภัยอันตรายทั้งปวง เสริมความคงกระพันชาตรี โดยเฉพาะผู้ที่เกิดในวันเสาร์หากปลูกไว้จะยิ่งเสริมสิริมงคล และเป็นคุณแก่ตน
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ (ทั่วไป)
ลำต้น : ความจริงแล้วประยงค์ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก-กลาง ที่อาจมีความสูงตั้งแต่ 10-25 เมตร หลายคนเข้าใจว่าเป็นไม้พุ่ม เพราะสามารถตัดแต่งกิ่ง ควบคุมความสูงให้อยู่ในระยะ 2-3 เมตรได้ ลำต้นแตกกิ่งต่ำ ผิวเปลือกสีน้ำตาล ผิวเรียบ หากอายุมากผิวเปลือกขรุขระ อาจมีความกว้างของพุ่ม 8-12 เมตรโดยประมาณ
ใบ : เป็นพืชใบประกอบแบบขนนก ปลายเดี่ยว ขึ้นตรงข้ามกัน ในหนึ่งช่อประกอบไปด้วย 3-5 ใบย่อยกระจายทั่วทั้งลำต้นเป็นพุ่มแน่น ผิวใบสีเขียวเป็นมันสวยงาม คุณสมบัติดังกล่าวทำให้เขากลายเป็นไม้ยืนต้น ให้ร่มเงา บังแดดได้เป็นอย่างดี
ดอก : ออกเป็นช่อกระจะ มีดอกย่อยเป็นจำนวนมาก ลักษณะกลีบดอกสีเหลือง เรียงซ้อนกันแน่นเป็นพุ่มตูม ดอกไม่บาน ส่งกลิ่นหอมอ่อนไม่เด่นชัดหากอากาศร้อน จะหอมมากในช่วงอากาศเย็นลง กลิ่นหอมนวล สบายจมูก ตามแบบฉบับดอกไม้ผู้ดี ติดดอกทั้งปี ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับการดูแลด้วย
ผล : ผลทรงรีขนาดเล็กเท่ากับดอกย่อย มีสีโทน เหลือง ส้ม แดง เหลือบดำ ตามลำดับตั้งแต่ผลอ่อน ยันผลแก่ พบเมล็ดด้านใน สามารถนำไปขยายพันธุ์ได้
ประโยชน์
ในประเทศฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย และจีน นิยมนำประยงค์มาทำเป็นบอนไซ เพราะให้ทรงพุ่มที่สวยงาม ดอกหอม ภายใต้กระถางกะทัดรัด วางในบ้านได้ หรือจะปลูกเป็นไม้ประดับแต่งสวน ก็ยังคงให้ความร่มรื่น มีสรรพคุณทางยาหลากหลายด้าน ตั้งแต่การแก้ท้องอืด บรรเทาอาการปวดเมื่อย แต่ไม่แนะนำให้ปรุงยาใช้เองเนื่องจากอาจทำให้เกิดอันตรายได้เช่นกัน
การขยายพันธุ์
ประยงค์ ขยายพันธุ์ได้หลากหลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการเพาะเมล็ด ตอนกิ่ง หรือปักชำกิ่ง ซึ่งเป็นแนวทางที่ได้รับความนิยมมากที่สุด เนื่องจากทำได้ง่าย ให้ผลผลิตเร็ว และต้นโตช้า ไม่สูงมากนัก สำหรับเพื่อน ๆ ที่อยากลองเพิ่มจำนวนประชากรต้นไม้ด้วยตัวเอง สามารถทำตามขั้นตอนต่อไปนี้ได้เลย
อุปกรณ์ที่ต้องใช้
– ถุงเพาะชำ
– ดินปลูก
– กรรไกรตัดกิ่ง
– น้ำยาเร่งราก
ขั้นตอนการปักชำกิ่ง
1. นำดินปลูกบรรจุลงในถุงเพาะชำ
2. จากนั้นเลือกกิ่งของต้นประยงค์ที่ไม่อ่อน หรือแก่จนเกินไป
3. ใช้กรรไกรตัดกิ่งนั้นออกมา และตัดครึ่งใบไม้ทุกใบ
4. นำกิ่งไปแช่น้ำยาเร่งราก
5. จากนั่นนำกิ่งมาปักลงในถุงเพาะชำ แล้วรอจนกว่ารากจะเดิน ค่อยนำไปปลูกยังพื้นที่ที่ต้องการต่อไป
การปลูก/ดูแล
แสง : เนื่องจากเขาเป็นไม้ยืนต้น จึงต้องการแสงแดดจำนวนมากในการเติบโต ควรให้ต้นไม้โดนแสงแดดตลอดทั้งวัน หรืออย่างน้อย 4-6 ชั่วโมงต่อวัน
ดิน : เติบโตได้ดีในดินทุกประเภท แต่จะชอบดินร่วน ระบายน้ำดี อินทรียวัตถุสูง
น้ำ : ควรรดน้ำอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง แต่ถ้าหากเป็นช่วงฤดูแล้งแนะนำให้รดน้ำวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็นดีกว่า
ต้นประยงค์ ไม่ออกดอก ทำอย่างไร?
นั่นสิคะ ไหนบอกว่าเป็นต้นไม้ออกดอกทั้งปี แล้วทำไมถึงไม่เห็นจะมีดอกเลยสักวัน ใจเย็นก่อนค่ะ ลองหันไปสำรวจพื้นที่ปลูกก่อนเลยว่า เราให้ต้นไม้โดนแสงแดดมากน้อยแค่ไหน การรดน้ำเป็นอย่างไร ข้อสำคัญหากต้องการให้เขาออกดอกเป็นช่วง ก็จำเป็นจะต้องเติมปุ๋ยคอกสักเดือนละ 2 ครั้ง รับรองว่าเจ้าดอกเล็กจิ๋วจะเสนอหน้าออกมา พร้อมส่งกลิ่นหอมทักทายอย่างแน่นอน
สรุป
และทั้งหมดนี้ก็คือเรื่องราวเกี่ยวกับ “ต้นประยงค์” ไม้ไทยแท้ ดอกหอมอ่อน ที่เราอยากแนะนำให้รู้จัก แม้ว่าจะไม่ได้สวยเด่น สะดุดตา เป็นต้นไม้ธรรมดา ๆ แต่เลี้ยงง่าย ดูแลไม่ยาก แถมยังเสริมความเป็นมงคลให้แก่บ้าน เหมาะสำหรับคนไม่ค่อยมีเวลา ถ้าใครมีเจ้าต้นนี้เอาไว้ในครอบครองอยู่แล้ว ก็อย่าลืมนำวิธีการดูแลต้นไม้ที่เราแนะนำไปปรับใช้กันนะคะ
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ เกี่ยวกับต้นไม้และพืชผักได้ที่ Plantlover.net
