ต้องรู้ก่อนปลูก!! “ต้นลำแพน” ไม้ริมเลนสวยงาม ดูและยากไหม? 

ต้นลำแพน เรียกได้ว่าเป็นไม้ชายเลนหน้าตาสวยงาม ที่หลายท่านน่าจะเคยเห็นผ่านตามกันมาบ้าง หากได้ไปเที่ยวป่าชายทะเล เขาเป็นต้นไม้ที่มีความสวยงามอันเป็นเอกลักษณ์ น่าปลูก และมาพร้อมประโยชน์มากมาย หากคุณคือคนหนึ่งที่อยากศึกษาและปลูกลำแพนเอาไว้ในบ้านของตนเอง นี่คือสิ่งที่ควรจะต้องรู้เอาไว้

ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่

รู้จักกับ “ต้นลำแพน” ไม้ประดับสวยงาม เหมือนยกทะเลมาไว้ที่บ้าน 

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sonneratia alba J. Sm. 

ชื่อวงศ์ : Lythraceae 

ชื่อสกุล : Sonneratia

ชื่อภาษาอังกฤษ : Red-brown mangrove 

ชื่อภาษาไทย / อื่น ๆ : ลำแพน (ภาคกลาง และทั่วไป), ลำแพนทะเล ปาด (พังงา ภูเก็ต), บูแม (มลายู-นราธิวาส) และรำป๊าด (มลายู-สตูล) 

ต้นลำแพน ได้ชื่อว่าเป็นไม้ชายเลน ที่กระจายตัวไปตามเขตร้อนชื้นทั่วโลก ทั้งแอฟริกาตะวันออก เอเชียตะวันออก รวมไปถึงประเทศไทยของเรา ซึ่งมักขึ้นเป็นกลุ่มตามป่าดงใหญ่ โดยเฉพาะป่าชายเลนเนื่องจากเขาเติบโตได้ดีในน้ำกร่อย และชอบขึ้นตามดินเลน เป็นอีกหนึ่งต้นไม้ทนเค็มได้ดี ที่ควรค่าแก่การปลูกในสวนริมทะเลอย่างมาก

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ 

ต้น : ลำแพนเป็นไม้ยืนต้น ซึ่งมีความสูงตั้งแต่ 6-25 เมตรโดยประมาณ ลำต้นสีน้ำตาลอมเทาหรืออมชมพู เปลือกผิวต้นเรียบ มีการแตกล่อนเป็นสะเก็ดและแตกกิ่งในระดับต่ำจำนวนมาก จนกลายเป็นทรงพุ่มใหญ่ กิ่งแขนงข้ออวบเป็นช่วง เนื้อเปราะง่ายเป็นพิเศษ 

ราก : ต้นลำแพนประกอบไปด้วยรากแก้วและรากแขนง รากแขนงของเขาจะแบ่งออกเป็น 2 อย่างคือรากแขนงในดิน และรากแขนงหายใจ มีลักษณะคือโผล่พ้นน้ำขึ้นมาเป็นรูปคล้ายคลึงกับกรวยคว่ำ โคนรากอวบ ปลายรากทู่ 

ใบ : ลำแพนเป็นต้นไม้ไม่ผลัดใบ และใบของเขาเป็นแบบใบเดี่ยว ออกแบบเรียงสลับตั้งฉากกันที่ปลายกิ่ง ลักษณะใบเป็นรูปไข่กลับ แผ่นใบหนาค่อนไปทางอวบน้ำ ปลายใบมนกลม ขอบใบเรียบ ปลายใบเว้าตื้น ก้านใบมีสีแดง 

ดอก : ส่วนของดอกลำแพนนั้นเป็นดอกแบบเดี่ยว แทงออกจากปลายกิ่ง อาจออกกระจุกกันได้ในบางต้น ดอกตูมจะถูกห่อหุ้มด้วยกลีบเลี้ยงสีเขียว แข็งและหนา เมื่อดอกบานกลีบเลี้ยงจะแผ่ออกประมาณ 6-8 กลีบเป็นรูปหอก ฝั่งด้านในกลีบเลี้ยงสีแดง ทั้งหมดนี้ไม่มีกลีบดอก บริเวณกลางดอกเต็มไปด้วยเกสรเพศผู้สีขาวเป็นจำนวนมากยื่นยาวออกมา มีอับเรณูสีเหลืองที่ปลาย มีเกสรเพศเมียเพียง 1 เดียวยื่นยาวออกมาที่ตรงกลาง ปลายยอดมีตุ่มสีเขียว ติดผลทั้งปี 

ผล : ผลของเขามีรสเปรี้ยว ลูกทรงแป้นสีเขียว ผิวเรียบ มีกลีบเลี้ยงที่ขั้ว ผลสุกแล้วจะมีสีเหลือง เปลือกบาง มีเมล็ดด้านใน

ประโยชน์ 

คนบางกลุ่มเชื่อว่าเขาคือต้นไม้มงคลเรียกทรัพย์ หากมองไปถึงประโยชน์ใช้สอยของเจ้าต้นลำแพน นอกจากจะเป็นต้นไม้จัดสวน ปลูกในกระถางเป็นไม้พุ่มสวยงามแล้ว ก็ยังมีคุณูปการด้านความอร่อย เนื่องจากผลของเขามีรสเปรี้ยวอมฝาด คนจึงนิยมเก็บมาดองและทานคู่กับพริกเกลือแบบบ้าน ๆ กินตอนหน้าร้อนสดชื่นมาก 

หรือถ้าหากคุณเป็นคนพื้นที่ติดชายเลนหน่อยก็น่าจะพอรู้จักกับขนมรำแพนกวนบ้าง รสชาติหวานอมเปรี้ยว เคี้ยวหนึบอร่อยเลยทีเดียว นอกจากนี้ลูกลำแพนก็ยังนำมาประยุกต์ทำอาหารอื่น ๆ ได้อีกมากมาย หากนำมาต้มน้ำดื่มก็จะช่วยบรรเทาอาการท้องร่วงได้ด้วย แถมกิ่งของลำแพนยังนำมาทำฟืน เผาถ่านเป็นเชื้อเพลิงชั้นดีเลยทีเดียว 

การขยายพันธุ์ / ปลูก 

ส่วนใหญ่แล้วลำแพน ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด เราสามารถไปเก็บผลของเขาที่ร่วงหล่นตามชายเลนมาทำการเพาะพันธุ์เฉกเช่นวิธีการเดียวกันกับต้นไม้อื่นทั่วไปได้เลย วิธีการไม่ได้ยุ่งยากไปกว่ากัน เพียงแต่อาจจะต้องหมั่นรดน้ำช่วงแรก ๆ ให้บ่อยหน่อย เนื่องจากต้นลำแพนชอบน้ำ หรือถ้าใครไม่อยากเพาะพันธุ์เอง อาจใช้วิธีการขุดต้นอ่อนจากแถบชายเลนมาปลูกที่บ้านก็ได้ ไม่ได้มีการหวงห้ามอย่างใด แต่ให้เลือกต้นกล้าจริง ๆ ไม่ใช้ไม้ใหญ่ เพราะอาจทำลายธรรมชาติแหละแหล่งที่อยู่ของสัตว์ชายเลนได้ 

ส่วนการปลูก ส่วนใหญ่นิยมทำกันในกระถาง เพราะค่อนข้างเก็บน้ำได้ดี แต่หากคุณต้องการให้เขามีต้นใหญ่ รูปร่างสวยงามก็สามารถปลูกบนพื้นดินธรรมดาได้เลย เขาเติบโตได้ดีกับดินทุกประเภท ข้อสำคัญคือแสงแดด จะต้องส่องถึงตลอดทั้งวัน ผู้ปลูกต้องหมั่นรดน้ำให้ดินชุ่มชื้นอยู่เป็นประจำ ไม่จำเป็นต้องแฉะก็ได้ อาจให้สักวันละ 1-2 ครั้ง และใส่ปุ๋ยคอกเพื่อบำรุงให้เขาเติบโตใกล้เคียงกับธรรมชาติมากที่สุด 

ราคา 

สำหรับราคาของลำแพนนั้นขึ้นอยู่กับขนาดและความสูงของต้นไม้ ไม่ต่างจากไม้ประดับชนิดอื่น เนื่องจากเขาไม่ได้เป็นไม้หายากอะไรราคาก็จะไม่แพงเท่าไรนัก อย่างต้นพร้อมปลูกความสูงประมาณ 20-30 เซนติเมตร มีค่าตัวอยู่ที่ต้นละ 30 บาท 

และนี่ก็คือข้อมูลโดยสังเขปเกี่ยวกับ “ต้นลำแพน” ที่เราอยากแนะนำให้ทุกท่านได้ทำความรู้จัก น่าจะเห็นไปแล้วใช่ไหมว่า เจ้าต้นไม้นี้ไม่ได้มีดีแค่ความสวยงามเท่านั้น แต่ยังแฝงไปด้วยประโยชน์น่าสนใจมากมาย สุดท้ายนี้เราหวังอย่างยิ่งว่ารายละเอียดดังกล่าวจะเป็นประโยชน์ต่อผู้สนใจทุกคนนะคะ 

ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ เกี่ยวกับต้นไม้ได้ที่ Plantlover.net