หากกล่าวถึงไม้ประดับสารพัดประโยชน์ที่สามารถนำมารับประทานได้ด้วย เชื่อว่าหลายคนน่าจะนึกถึงเจ้า “เตยทะเล” กันอยู่บ้าง เพราะนอกจากความสุนทรีย์แล้ว ยังมีประโยชน์น่าสนใจหลายด้าน ซึ่งวันนี้ Plantlover จะพาเพื่อน ๆ ไปเจาะลึกข้อมูลเกี่ยวกับเจ้าต้นไม้สวยงามสายพันธุ์นี้ไปพร้อมกับ ใครอยากปลูก นี่คือสิ่งที่คุณต้องรู้เอาไว้!!
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่
“เตยทะเล” หรือ “ลำเจียก” ต้นไม้สวยงามที่มีดีมากกว่าตกแต่ง!!
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pandanus odorifer (Forssk.) Kuntze
ชื่อภาษาอังกฤษ : Seashore screwpine
ชื่อวงศ์ : PANDANACEAE
ชื่อภาษาไทยและท้องถิ่น : เตยทะเล, ลำเจียก, การะเกด (ภาคกลาง), เกตก์, การะเกด, ลำจวน, รัญจวน ปะหนัน, ปาแนะ เป็นต้น
ไม้ประดับสวยงามชนิดนี้ จัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ทรงพุ่ม มีถิ่นกำเนิดอยู่บริเวณชายหาดของประเทศฝั่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อย่างเช่น ไทย เวียดนาม ฟิลิปปินส์ ซึ่งภายในประเทศของเราสามารถพบได้มากที่สุดบริเวณเกาะตะรุเตา จังหวัดสตูล นอกจากนี้ก็ยังพบเขาในประเทศแถบอื่น ๆ เช่นเดียวกันไม่ว่าจะเป็นอินเดีย, หมู่เกาะฮาวาย, วานูอาตู, โพลินีเซีย หรือแม้กระทั่งออสเตรเลีย
ลักษณะทางพฤกษาศาสตร์
ลำต้น : ลำต้นของไม้ชนิดนี้ จะมีความสูงอยู่ที่ราว ๆ 5 -6 เมตร ลักษณะทรงกลมสีน้ำตาลอ่อน หรือสีขาว มีหนามแหลมกระจาย โดยเส้นผ่านศูนย์กลางของเขาอยู่ที่ประมาณ 8-20 เซนติเมตร ส่วนโคนต้นมีรากอากาศช่วยพยุงลำต้นเอาไว้
ใบ : เจ้าต้นนี้ถือเป็นอีกหนึ่งไม้ใบสวยที่คุณอาจหลงรักอย่างง่ายดาย ลักษณะจะเป็นใบเดี่ยวสีเขียวเข้ม ออกสลับเรียงวนรอบกิ่ง ใบยาวขอบขนาน ปลายแหลม ขอบหยักมีหนามแหลมคม ปลายของหนามโค้งเอียงไปทางปลายใบ ใต้ท้องใบมีแกนกลาง เนื้อใบเหนียวและค่อนข้างแข็ง กว้างประมาณ 10 เซนติเมตร และยาวได้ถึง 1 เมตรเลยทีเดียว โดยรวมแล้วมีความคล้ายคลึงกับกอสับปะรด
ดอก : ดอกของเขานั้นจะออกตามซอกใบ ปลายกิ่ง หรือปลายยอด โดยมีลักษณะการออกเป็นช่อใหญ่ เราสามารถพบเจอดอกได้ตลอดทั้งปี ดอกเพศผู้และเพศเมียจะออกคนละต้น มีรูปร่างหน้าตาแตกต่างกัน ดังนี้
ดอกเพศผู้ – ขนาดเล็ก ออกดอกเป็นจำนวนมากในคราวเดียวกัน ไม่มีกลีบดอก มีกาบรองดอก 2 – 3 กาบ ชาวบ้านเรียกกันว่าดอกลำเจียก
ดอกเพศเมีย – ลักษณะอยู่ติดกันเป็นกลุ่มก้อนขนาดใหญ่ มีสีขาว กาบรองดอกสีเขียว 2 – 3 กาบเช่นเดียวกัน ส่วนใหญ่มักบานช่วงเย็นและส่งกลิ่นค่อนข้างฉุนออกมา ชาวบ้านอาจเรียกว่าดอกการะเกด
ผล : นอกจากใบจะแอบคล้ายสับปะรดแล้ว ลูกหรือผลของเขาก็มีลักษณะคล้ายสับปะรดเช่นกัน ผลค่อนข้างกลม อยู่ติดกันเป็นกลุ่มทั้งแน่นและหนา เปลือกแข็ง มีสีเขียวอ่อน หากแก่แล้วผลจะกลายเป็นสีส้ม กลิ่นหอม เมล็ดด้านในรูปกระสวย ออกลูกตลอดทั้งปี
นอกจากนี้ผลของเตยทะเลยังสามารถรับประทานได้ กลิ่นติดเปรี้ยว เนื้อคล้ายลูกตาลสุก รสชาติหวานคล้ายลูกตาลผสมข้าวโพด
ประโยชน์
1.ผลของเขาสามารถนำมารับประทานได้
2.ใช้ปลูกเพื่อความสวยงาม บังลมได้ดี หรือใช้เป็นรั้วบ้านก็ได้เช่นกัน
3.ใบของเขาสามารถนำมาสานเป็นเสื่อและเครื่องจักสานประเภทอื่น ๆ ตามต้องการได้
สรรพคุณทางยา
ราก : มีรสหวานเย็น ชุ่มคอ ช่วยขับเสมหะ ขับนิ่ว แก้พิษไข้ แก้พิษโลหิต
รากอากาศ : หากนำมาปรุงเป็นยาจะช่วยขับปัสสาวะ แก้นิ่ว รักษาหนองใน แก้มุตกิด ระดูขาวมีกลิ่นเหม็น
ช่อดอกเพศผู้ : เป็นสิ่งที่จัดอยู่ในตำรับยาเกสรทั้งเก้า สามารถนำมาปรุงเป็นยาบำรุงหัวใจ หรือยาหอมได้
การขยายพันธุ์ / ปลูก
เจ้าพันธุ์ไม้สวยงามนี้ สามารถขยายพันธุ์ได้ด้วยกันทั้งหมด 2 วิธี ได้แก่ การเพาะเมล็ดและแยกหน่อ ซึ่งการเพาะเมล็ดจะได้ปริมาณต้นที่เยอะกว่า แต่ก็มีข้อเสียเนื่องจากต้องใช้เวลานานกว่าต้นลำเจียกจะมีเมล็ดมาให้เพาะ และกว่าจะเติบโตก็ต้องรอเวลานานเช่นกัน ส่วนการแยกหน่อนั้นสามารถทำได้เมื่อต้นไม้มีอายุ 2 ปีขึ้นไป สามารถนำหน่อขนาดเล็กที่เกิดขึ้นบนลำต้นมาปลูกลงดินได้เลย
การปลูกด้วยเมล็ด สามารถทำได้โดยใช้เมล็ดสุกเต็มที่มาฝังลงดินร่วน ซึ่งอาจผสมกาบมะพร้าวลงไปด้วยเล็กน้อย โดยให้หัวโผล่ขึ้นมาสักหน่อย หลังจากนั้นก็หมั่นรดน้ำทุกวันเป็นเวลา 4 สัปดาห์ต้นอ่อนของเขาก็จะโผล่ขึ้นมา อาจนำไปปลูกในกระถางต้นไม้สวย ๆ หรือปลูกในที่ที่เราต้องการได้
การดูแล
อย่างที่หลายคนทราบดีว่าเตยทะเลนั้นอาจพบเห็นได้บริเวณริมชายหาดหรือทะเล มันจึงค่อนข้างทนต่อทุกสภาพภูมิอากาศ ไม่ว่าจะเป็นน้ำขัง น้ำเค็ม พื้นแฉะ พร้อมทั้งเติบโตได้ดีในดินหลากหลายรูปแบบ การดูแลจึงไม่ต้องทำสิ่งใดให้ยุ่งยาก เพียงรดน้ำให้มาก ให้แสงแดดอย่างเพียงพอ เขาก็คงอยู่ได้ และถึงแม้ว่าเขาจะทนแล้งดี แต่หากขาดน้ำนานวันเข้าก็อาจแย่เช่นกัน
และทั้งหมดนี้ก็คือข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับ “เตยทะเล” พืชหลากหลายชื่อเรียก แต่ไม่ว่าจะขนานนามว่าอย่างไร เขาก็เป็นไม้สวยงามสารพัดประโยชน์ที่ควรค่าแก่การปลูกอยู่ดี นอกจากนี้ยังเป็นต้นไม้ที่ไร้ซึ่งความเชื่อใด ๆ จะปลูกมุมไหนของบ้านก็สบายใจ ไม่ต้องกังวลเรื่องฮวงจุ้ย สุดท้ายนี้เราหวังอย่างยิ่งว่าข้อมูลดังกล่าวจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่กำลังสนใจนะคะ
